Κάποιοι βλέπουν τὴν Ὀρθοδοξία ὡς ἰδεολογία

 

π. Δημητρίου Ν. Θεοδωροπούλου

«Γιὰ τὰ μάτια μιᾶς γυναῖκας» πολλὲς φουρτοῦνες πέρασε τὸ ταλαίπωρο γένος τῶν ἀνθρώπων. Εἶναι παλιὰ αὐτὴ ἡ αἰτία, τόσο ποὺ τὴν ἐξέφερε καὶ στὸ ἀρχαῖο ἔπος ρητῶς ὁ θεῖος Ὅμηρος. Εἶναι κι ὁ πλοῦτος βέβαια αἰτία τοῦ πολέμου, ἡ ἀπληστία τῶν ἀνθρώπων. Ἀλλὰ καὶ τὶς ἰδέες τους τὶς κάνουνε σημαῖες συχνὰ κάποιοι σωτῆρες καὶ ξεσηκώνουν πλήθη καὶ λαούς, ὄχι γιὰ συμφιλίωση, ἀλλὰ γι' ἀντιμαχία - «γιὰ τὸ καλό σας», λένε. Ὅμως ἀπ' ὅλα τὰ δεινὰ ποὺ γνώρισε ὁ κόσμος, τὰ πιὸ πολλὰ τὰ ἔσπειρε τὸ μῖσος τὸ θρησκευτικό, ἡ μισαλλοδοξία. 

Πόσοι πόλεμοι! Πόσο αἷμα! Πόσο μῖσος! Δὲν ἔχει λεχθεῖ τυχαῖα πὼς χειρότερος ἀπ' ὅλους τοὺς φανατισμοὺς εἶναι ὁ θρησκευτικός. Χειρότερες ἀπ' ὅλες τὶς ἐντάσεις ἐκείνη τῶν θρησκευτικῶν παθῶν.

Δὲν θὰ μιλήσω γιὰ τὶς θρησκεῖες τοῦ κόσμου. Θὰ μείνω στὸν Χριστιανισμό, ποὺ δὲν εἶναι θρησκεία, ἀλλ' ἀποκάλυψις θεία.

Πόσα ἐγκλήματα, Θεέ μου, στὸ ὄνομα τοῦ γλυκυτάτου Ἰησοῦ καὶ μὲ σημαία τὸν τίμιο Σταυρό! Τί νὰ πρωτοθυμηθῶ; Τὴν πυρά; Τὶς σφαγὲς στὴν ἤπειρο πέραν τοῦ Ἀτλαντικοῦ; Τοὺς «ἀπελευθερωτὲς τῶν Ἁγίων Τόπων»; Τὴν ντροπὴ τῆς ἀνθρωπότητος, τὸ δουλεμπόριο;

Ἀκούω τοὺς Ὀρθοδόξους νὰ λένε· Δὲν τὰ κάναμε ἐμεῖς αὐτά, οἱ Δυτικοὶ τὰ φτιάξαν. 

Αὐτὸ δὲν εἶναι ψέμα. Ὁ Ἡράκλειος, ὅταν ἐξεστράτευσε ἐναντίον τῶν Περσῶν, πῆρε πίσω τὸν τίμιο Σταυρὸ καὶ ἔφυγε. Δὲν ἔμεινε ἐκεῖ νὰ κτίσει ἀποικίες, νὰ σφάξει, νὰ ρημάξει, νὰ κάνει πλιάτσικο καὶ βιασμούς, ὠμότητες καὶ παροινίες, ὅπως οἱ ὁρκισμένοι τῶν «ἱερῶν ἐκστρατειῶν», οἱ φέροντες περήφανα στὸν θυερό, στὸ στῆθος καὶ στὴν πλάτη τὸν κόκκινο σταυρό.

Ὅμως καὶ «ἐντὸς τῶν τειχῶν», ἐν τῇ καθ' ἡμᾶς Ἀνατολῇ συνέβησαν ἀνόσια, τερατώδη καὶ ἀσύλληπτα. Καὶ οἱ πιὸ λαμπρὲς σελίδες στὴν ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας ἔχουν ἀμαυρωθεῖ ἀπὸ ἀνίερες στιγμές. Δὲν εἶναι λίγες. Σὲ μιὰ θ' ἀναφερθοῦμε ὅμως, ποὺ εἶναι καὶ ἐπίκαιρη.

Σήμερα Κυριακὴ τῆς Ὀρθοδοξίας. Γιορτάζουμε τὴν Ἀναστήλωση τῶν ἱερῶν εἰκόνων, τὸ τέλος τῆς εἰκονομαχικῆς ἔριδος, ποὺ κράτησε πάνω ἀπὸ ἕναν αἰῶνα (726-843) καὶ συντάραξε συθέμελα ὁλόκληρη τὴν αὐτοκρατορία. Ἔγιναν φόνοι τότε, ταραχὲς μεγάλες, συγκρούσεις, ἐξεγέρσεις, διωγμοί. Πλήθη ἐξαγριωμένων ἀνθρώπων κατακρεούργησαν ἄλλους, βεβήλωσαν χώρους ἱερούς, κατέστρεψαν μνημεῖα. Βασιλεῖς καὶ ἄρχοντες διαπόμπευσαν πολλούς, μοναχοὺς ἀνάμεσά τους καὶ ἱερωμένους. Ἐξόρισαν, φυλάκισαν, ἐπιδόθηκαν σὲ ἀνέκφορες πράξεις βίας καὶ τρομοκρατίας. Ἄλλους τύφλωσαν, ἄλλους ἀκρωτηρίασαν, ἄλλους ἐκτέλεσαν μετὰ ἀπὸ φρικτὰ βασανιστήρια. Οἱ ἐκκλησιαστικοὶ ἐξαπέλυσαν ἀναθεματισμούς, συναγωνίσθηκαν σὲ καθαιρέσεις. Ἦταν τέτοια ἡ ἐχθρότητα καὶ ἡ μανία τῆς ἀντεκδικήσεως, ποὺ καὶ πόλεμοι μὲ τακτικοὺς στρατοὺς ἀκόμη ἔγιναν, ἔνοπλες συγκρούσεις. Καταιονισμὸς τοῦ αἵματος πολύς.

Ὅλοι αὐτοὶ πολέμησαν γιὰ τὴν Ὀρθοδοξία; Τοὺς ἔνοιαζε νὰ λάμψει ἡ θεολογικὴ ἀλήθεια; Κάποιοι ἀσφαλῶς ναί. Πρῶτος ὁ Δαμασκηνὸς Ἰωάννης. Ἀλλ' αὐτοὶ δὲν πολεμοῦσαν μὲ τσεκούρια καὶ σπαθιά. Πολεμοῦσαν μὲ τὴν πένα καὶ τὸν λόγο τους. Τοῦ Ἰωάννη τοῦ ἔκοψαν τὸ χέρι αὐτὰ τὰ σπαθιά, γιὰ νὰ μὴ ξαναγράψει. Ὅσοι δὲν ἤξεραν νὰ γράφουν καὶ νὰ μιλοῦν, προσεύχονταν. Ὑπῆρχαν καὶ οἱ καλοπροαίρετοι ποὺ πλανήθηκαν, οἱ ἀφελεῖς ποὺ παρασύρθηκαν. Καὶ οἱ καιροσκόποι βέβαια, ποὺ ἔκαναν (ὅπως πάντα) τὴν δουλειά τους. Ἄλλοι κοίταζαν νὰ προωθήσουν τὰ συμφέροντά τους. Ἄλλοι νὰ ἱκανοποιήσουν τὶς πολιτικές, στρατιωτικές, θρησκευτικὲς ἢ ἄλλες φιλοδοξίες τους. Σιγὰ μὴ τοὺς ἔνοιαζε ἡ θεολογία!

Θέλω ὅμως νὰ σταθῶ σ' ἐκείνους ποὺ εἶδαν τὴν Ὀρθοδοξία ὡς ἰδεολογία. Ἐκεῖνοι, νομίζω, ἦταν ἡ αἰχμὴ τοῦ δόρατος, σ' αὐτὸ τὸ ἀνελέητο μακελειό. Δὲν λέω πὼς ἦταν οἱ κακοπροαίρετοι, οἱ ὑποκινητές. Κατὰ τὸ μᾶλλον ἄλλοι ἦταν. Λέω ἁπλῶς πὼς κατενόησαν ἰδεολογικὰ τὴν Ὀρθοδοξία. Καὶ ἡ ἰδεολογία τους ἔγινε κάποια στιγμὴ ἰδεοληψία (συνήθης κατάληξη), ἔγινε στὸ τέλος τύφλωση πνευματικὴ ποὺ τοὺς ὁδήγησε «εἰς τὸ ποιεῖν τὰ μὴ καθήκοντα» (Ρωμ. α΄ 28).

Πίσω ἀπὸ κάθε ἐκτροπὴ τῶν Χριστιανῶν κρύβεται ἡ θρησκευτική, ἰδεολογικὴ καὶ ὁμολογιακὴ ἑρμηνεία τῆς πίστεώς τους.

Εἶναι τότε ποὺ ξεχνοῦν τὴν ζωὴ καὶ τὴν διδασκαλία ἐκείνου ποὺ ἠθελημένα καταδέχθηκε τοὺς ἐμπτυσμούς, τὰ ραπίσματα, τὰ κολαφίσματα, τὶς ὕβρεις, τοὺς γέλωτες, τὴν πορφυρᾶ χλαῖνα, τὸν κάλαμο, τὸν σπόγγο, τὸ ὄξος, τοὺς ἥλους (καρφιά), τὴν λόγχη καὶ πρὸ πάντων τὸν σταυρὸ καὶ τὸν θάνατο, ἐνῶ μποροῦσε ὅλα νὰ τὰ ἀποφύγει καὶ νὰ συντρίψει τοὺς ἐχθρούς του «ὡς σκεύη κεραμέως» (σὰν νά 'τανε κεραμικά).

Σήμερα Κυριακὴ τῆς Ὀρθοδοξίας. Ἂς ἀναρωτηθοῦμε.

Ποιά δύναμη τελικὰ διαλέγουμε; Τοῦ λύκου, ἢ τοῦ ἐσφαγμένου ἀρνίου; 

Ἰδέες ἀκολουθοῦμε, ἢ τὸ πρόσωπο τοῦ Σωτῆρος καὶ Λυτρωτοῦ τοῦ κόσμου;

Ὡς θρῆσκοι πορευόμαστε, ἢ ὡς ἄνθρωποι τῆς Ἐκκλησίας;