Γιατί τὸ ἐπέτρεψε αὐτὸ ὁ Θεός;

 π. Δημητρίου Ν. Θεοδωροπούλου

Μὲ τὰ ὅσα τραγικὰ συμβαίνουν στὶς μέρες μας ἡ πίστη τῶν ἀνθρώπων δοκιμάζεται, κάποιων δὲ καὶ κλονίζεται. Πῶς νὰ πιστέψω, λέει, ὅτι ὑπάρχει Θεός;  Δὲν τὸν βλέπω πουθενά. Εἶναι ἀπών, κι ἂς μοῦ λένε ὅτι εἶναι πανταχοῦ παρών. Τί Θεὸς εἶναι αὐτὸς ποὺ ἐπιτρέπει νὰ συμβαίνουν τέτοια πράγματα; Πῶς ἀφήνει τὰ μικρὰ παιδιὰ νὰ πεθαίνουν ἀπὸ τὴν πεῖνα, τοὺς μανιακοὺς νὰ μπαίνουν στὰ σχολεῖα καὶ νὰ σπέρνουν τὸν ὄλεθρο θερίζοντάς τα μὲ τὰ αὐτόματα ὅπλα; Πῶς ἐπιτρέπει νὰ κομματιάζονται οἱ ἄνθρωποι στὴν ἄσφαλτο, στὶς ράγες τῶν τραίνων, στὶς γραμμὲς τῶν ἀεροπλάνων, νὰ πνίγονται στὰ πελάγη; Γιατί δὲν τὰ ἐμποδίζει ὅλα αὐτά; Καὶ ἐν πάσῃ περιπτώσει, γιατί παίρνει τὰ νέα παιδιὰ καὶ ἀφήνει τὰ γεροχούφταλα; Ποῦ εἶναι τελικὰ ὁ Θεός; Ὑπάρχει; Ἢ μήπως ἔχουν δίκιο αὐτοὶ ποὺ λένε ὅτι εἶναι κατασκεύασμα δικό μας, τὸν φτιάξαμε γιὰ νὰ ἔχουμε ἕνα στήριγμα ἐλπίδας στὶς δύσκολες στιγμές, ἕνα καταφύγιο παρηγοριᾶς;

Θὰ ἔλεγα ἐν πρώτοις πὼς καὶ ἔτσι ἀκόμη, προτιμότερος θὰ ἦταν ὁ Θεὸς ἀπὸ πολλὰ ἄλλα μέσα παυσολύπης ἢ τρόπους διαφυγῆς. Ὅμως δὲν εἶναι. 

Δὲν φτιάξαμε ἐμεῖς τὸν Θεό, ἀλλὰ ὁ Θεὸς ἐμᾶς. Τὸ ὅτι δὲν εἶναι ὅπως νομίζουμε, δὲν σημαίνει ὅτι δὲν ὑπάρχει, ἢ ὅτι εἶναι ἄδικος, ἢ δικό μας κατασκεύασμα.

Ὁ Θεὸς δὲν προσεγγίζεται διανοητικά. Δὲν εἶναι ἔννοια ἢ δύναμη ἀντικειμενικὴ - μιὰ ἀνωτέρα δύναμη, ὅπως κάποιοι λένε. Εἶναι πρόσωπο (τρία θεῖα πρόσωπα γιὰ μᾶς τοὺς Χριστιανούς). Καὶ τὰ πρόσωπα δὲν τὰ γνωρίζουμε μὲ τὴν διάνοια, ἀλλὰ μὲ τὴν ἀγάπη. Εἶναι γνωσιολογικὴ ἀρχὴ αὐτή. Ἡ ἀγάπη μᾶς κάνει νὰ ἀποκαλύπτουμε ὁ ἕνας στὸν ἄλλον τὸ εἶναι μας, τὸν ἑαυτό μας, τὴν ταυτότητά μας, τὸν κόσμο μας. Σὲ ἀγαπᾶ ὁ ἄλλος καὶ σοῦ ἀποκαλύπτεται. Σοῦ ἀποκαλύπτεται καὶ τὸν γνωρίζεις. Ἂν δὲν σοῦ ἀποκαλυφθεῖ, δὲν τὸν γνωρίζεις. Ἂν δὲν σὲ ἀγαπᾶ, δὲν σοῦ ἀποκαλύπτεται.

Ὁ Θεὸς θέλει σὲ ὅλους νὰ ἀποκαλυφθεῖ. Ὅμως ὅλοι δὲν θέλουν. Δὲν τὸν ἀγαποῦν ὅλοι. Πῶς λοιπὸν νὰ τὸν γνωρίσουν;

Στὴν Ἐκκλησία λέμε: «Ἔρχου καὶ ἴδε!» «Γεύσασθε καὶ ἴδετε!» Ἔλα κοντὰ γιὰ νὰ δεῖς, δοκίμασε γιὰ νὰ γνωρίσεις. Ἐκ τοῦ μακρόθεν παρατηρῶντας, σὲ λάθος συμπεράσματα θὰ καταλήξεις. Οἱ ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας μὲ τὴν ἀγάπη γνώρισαν τὸν Θεό, ὄχι μὲ τὴν διάνοια. Θεολογοῦσαν, δὲν φιλοσοφοῦσαν.

Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, ποὺ γιορτάζει σήμερα, ἦταν μορφωμένος ὅσο λίγοι, βαθύτατος γνώστης τῆς ἀριστοτελικῆς φιλοσοφίας. Ὅμως δὲν προσπάθησε νὰ ἀπαντήσει φιλοσοφικὰ στὰ περὶ Θεοῦ ἐρωτήματα. Τὴν φιλοσοφία καὶ τὴν δύναμη τῆς λογικῆς τὶς χρησιμοποίησε γιὰ νὰ ἑρμηνεύσει ἐκεῖνα ποὺ τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ ἀποκάλυψε στοὺς ἀνθρώπους. 

Τί ἀπαντᾶ στὰ ἐρωτήματα ποὺ ἐναγωνίως θέτει ὁ ἄνθρωπος σήμερα (καὶ ὄχι μόνο σήμερα); 

Μᾶς θυμίζει πολὺ συχνὰ στὰ συγγράμματά του ὅτι ὁ Θεὸς δὲν ἔκανε τὸν θάνατο, οὔτε τέρπεται μὲ τὴν ἀπώλεια τῶν ἀνθρώπων (Σοφ. Σολ. α΄ 13). Οὔτε ἀρρώστιες ἔφτιαξε, οὔτε πόνο, οὔτε θλίψεις, οὔτε στεναγμούς. Μόνοι μας τὰ προκαλέσαμε αὐτά. Ὁ Θεὸς καὶ τὸν θάνατο ἐμπόδισε (ὅσο ἦταν δυνατὸν νὰ τὸν ἐμποδίσει χωρὶς νὰ παραβιάσει τὴν ἐλευθερία ποὺ ἐκεῖνος μᾶς χάρισε), ἀλλὰ καὶ τὰ ὀλισθήματά μας μετασκευάζει πρὸς τὸ καλύτερο, μὲ τὴν φιλανθρωπία, τὴν σοφία καὶ τὴν δύναμή του.

Δὲν εἶναι ἀπὼν λοιπὸν ἀπὸ τὴν ζωή μας. Δὲν ἀσκεῖ ὅμως πάνω μας τὴν παντοδυναμία του, διότι σέβεται πρῶτος τὴν ἐλευθερία ποὺ ὁ ἴδιος μᾶς χάρισε.

Σκεφτεῖτε, κάθε φορὰ ποὺ θὰ πήγαινε νὰ γίνει κάποιο κακό, νὰ ἐπενέβαινε ὁ Θεός. Νὰ ἐμπόδιζε τὴν ἁμαρτία διὰ ροπάλου! Θὰ πήγαινε ὁ ἄλλος νὰ πεῖ ἕνα ψέμα καὶ θὰ δάγκωνε τὴν γλῶσσα του. Θὰ πήγαινε νὰ κλέψει καὶ θὰ μούδιαζε τὸ χέρι του. Θὰ πήγαινε νὰ ἀνάψει τὸ τσιγαράκι του καὶ θὰ ἔτρωγε μιὰ κατραπακιὰ στὸ χέρι, διότι τὸ κάπνισμα βλάπτει σοβαρὰ τὴν ὑγεία.

Πρὶν ἀπὸ κάμποσα χρόνια ἀκούσαμε στὶς εἰδήσεις ὅτι κάποιοι μπῆκαν σὲ μιὰ ἐκκλησία καὶ μεταξὺ τῶν ἄλλων ἔσβησαν τὶς γόπες τους πάνω στὴν ἁγία Τράπεζα. Καὶ ὅμως ὁ Θεὸς δὲν τοὺς ξέρανε τὸ χέρι, ὅπως ἴσως κάποιοι θὰ πίστευαν, ἢ ἴσως καὶ θὰ ἤθελαν. Εὐτυχῶς ποὺ ὁ Θεὸς δὲν εἶναι τόσο δίκαιος (ἀνταποδοτικός)!

Τί θὰ θέλαμε; Νὰ μᾶς ἔκανε μὲ μιᾶς ὅλους καλούς; Ἔτσι, ὄντως θὰ σταματοῦσε τὸ κακό. Ὅμως ἐμεῖς θὰ εἴμασταν ὄντως καλοί; Θὰ ὑπῆρχε τότε ἡ ἔννοια τοῦ καλοῦ; Μπορεῖ νὰ ὑπάρξει ἡ ἔννοια τοῦ καλοῦ χωρὶς τὴν ἐλευθερία; Ὄχι! Ὁ Θεὸς μᾶς ἔπλασε κατ' εἰκόνα δική του καὶ καθ' ὁμοίωσιν. Μᾶς ἔπλασε ἐλεύθερους δηλαδὴ (αὐτὸ σημαίνει τὸ κατ' εἰκόνα) γιὰ νὰ τοῦ μοιάσουμε, ἂν θέλουμε - ἂν θέλουμε ὅμως, ὄχι μὲ τὸ ζόρι. Εἶναι δική μας ἡ ἐπιλογή, ὄχι τοῦ Θεοῦ.

Ὅλο τὸ παιχνίδι λοιπὸν παίζεται στὴν ἐλευθερία. Ὁ Θεὸς δίνει χρόνο σὲ ὅλους, ὥστε νὰ πάρουν τὶς ἀποφάσεις τους, νὰ δείξουν τί θέλουν. Ἐκεῖνον ἢ τὸν ἀντίδικο;

Μὴ ξεχνᾶς! Ὁ Θεὸς δὲν ἐμπόδισε οὔτε τὴν σταύρωση τοῦ Υἱοῦ του. Ὑπῆρξε ποτὲ μεγαλύτερο κακὸ ἀπὸ αὐτό, μεγαλύτερη ἀδικία; Καὶ ὅμως, τὸ ἐπέτρεψε. Γιατί; Κάτι ξέρει παραπάνω!

Κάποτε μιὰ πονεμένη μάννα μὲ ἔκανε βαθιὰ νὰ καταλάβω πῶς μπορεῖ νὰ ξεφύγει ἀπὸ τὸν βυθισμὸ καὶ τὴν ἀπελπισιὰ ὁ πικρὸς γονιὸς ποὺ τοῦ 'φεραν νεκρὸ τὸ περιφίλητο παιδί του καὶ τό 'σπειρε μὲ δάκρυα βαθιὰ στὸ χῶμα. Πενθοῦμε, πάτερ, μοῦ εἶπε. Εἶναι βαθιὰ ἡ πληγή. Ὅμως εἴπαμε· 

Ὁ Θεὸς δὲν κάνει λάθη!