Πρώτη ἡ Παναγία εἶδε τὸν ἀναστημένο Χριστό

 

π. Δημητρίου Ν. Θεοδωροπούλου

Οἱ περισσότεροι ἄνθρωποι, πιστεύω, ὅταν διαβάζουν ὅτι ὁ ἀναστημένος Χριστὸς ἐμφανίστηκε πρῶτα στὴν Μαρία τὴν Μαγδαληνὴ (Μάρκ. ιϛ΄ 9), ἀποροῦν.

Μά, στὴν Παναγία Μητέρα του δὲν θὰ ἔπρεπε πρῶτα νὰ φανερωθεῖ; Ἀπὸ αὐτὴν δὲν θὰ ἔπρεπε νὰ ἀφαιρέσει τὸν τόσο μεγάλο πόνο; Αὐτὴ δὲν ἐδικαιοῦτο νὰ ἀκούσει πρώτη τὸ «χαῖρε»; Δὲν εἶναι ἡ πάναγνος κόρη, ἡ πάντων καθαρωτέρα, ἡ ὑψηλοτέρα τῶν οὐρανῶν καὶ αὐτῶν τῶν ἀγγελικῶν δυνάμεων ἀκόμη τιμιωτέρα καὶ ἐνδοξοτέρα; Ἄξιον καὶ δίκαιον λοιπὸν δὲν εἶναι νὰ ἀντικρίσει πρώτη αὐτὴ τὴν δόξα τοῦ ἀναστημένου Υἱοῦ;

Ἂν διαβάσει ὅμως κανεὶς μὲ πολὺ μεγάλη προσοχὴ τὰ ἱερὰ εὐαγγέλια καὶ ἐναρμονίσει τὶς σχετικὲς διηγήσεις, θὰ διαπιστώσει ὅτι τελικά, ναί, ἔτσι ἔχουν τὰ πράγματα· ἡ Παρθενομήτωρ Μαρία εἶδε πρώτη τὸν ἀναστημένο Χριστό.

Δὲν θὰ ἐπιχειρήσω ἐδῶ αὐτὴν τὴν ἐναρμόνιση. Θὰ ἦταν κουραστικὸ πρῶτα-πρῶτα γιὰ ἐσᾶς. Θὰ ἀρκεσθῶ μόνο νὰ ἀναφέρω ὅτι τὴν συμφωνία τῶν διηγήσεων προσπάθησαν νὰ ἐπαληθεύσουν πολὺ πρὶν ἀπὸ ἐμᾶς μεγάλοι ἅγιοι καὶ θεολόγοι τῆς Ἐκκλησίας μας, ὅπως ὁ Εὐσέβιος Καισαρείας, ὁ Ἱερώνυμος, ὁ Γρηγόριος Νύσσης, ὁ Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής, ὁ Σωφρόνιος Ἱεροσολύμων, ὁ Νικηφόρος Κάλλιστος, ὁ Γρηγόριος Παλαμᾶς, ὁ ὁποῖος καὶ συγκεφαλαιώνει περίτεχνα τὴν ὅλη παράδοση, ὁ Νικόδημος ὁ ἁγιορείτης, ποὺ ἀκολουθεῖ τὸν Παλαμᾶ, καὶ ἄλλοι. Ἀλλὰ καὶ πολλὰ ὑμνογραφικὰ κείμενα ἀπηχοῦν αὐτὴν τὴν ἀλήθεια, ἐνῷ κανόνες Οἰκουμενικῶν Συνόδων ἔχουν στηριχθεῖ στὶς σχετικὲς πατερικὲς ἑρμηνεῖες.

Γιατί ὅμως οἱ ἱεροὶ εὐαγγελιστὲς δὲν ὁμιλοῦν φανερά, ἀλλὰ συνεσκιασμένα γιὰ τὸ γεγονός; Γιατί οὔτε κἂν τὸ ὄνομα τῆς παναχράντου μητρὸς δὲν ἀναφέρουν;

Ἡ ἀπάντηση εἶναι ἁπλῆ: Λόγῳ τῆς σχέσεως ποὺ εἶχε ἡ Πάναγνος μὲ τὸν Κύριον Ἰησοῦν. Ἦταν ἡ μητέρα του. Καὶ κανεὶς δὲν θὰ ἔδινε σημασία στὴν μαρτυρία μιᾶς μητέρας περὶ ἀναστάσεως τοῦ υἱοῦ της. Ὅλοι θὰ ἔλεγαν πὼς ἔχει παραισθήσεις καὶ φαντάζεται διάφορα γιὰ νὰ ἁπαλύνει τὸν πόνο της. Ἐν πάσῃ περιπτώσει ἡ μαρτυρία της θὰ ἦταν παντελῶς ἀναξιόπιστη, θὰ δημιουργοῦσε ὑποψίες καὶ θὰ ἔδινε λαβὴ γιὰ σχόλια στοὺς πολεμίους τῆς πίστεως, πὼς δῆθεν ἡ ἀνάσταση ἦταν ἕνα νέο, μία εἴδηση ποὺ ἡ διασπορά της ὀφείλονταν στὴν μαρτυρία τῆς μητέρας ἑνὸς κεκοιμημένου. Ἄλλωστε, ὅπως ἀναφέρει ὁ Ἰουδαῖος ἱστορικὸς Ἰώσηπος, ἡ μαρτυρία μιᾶς γυναῖκας ἐκείνη τὴν ἐποχή, οὐδεμίαν ἀξία εἶχε, κανεὶς δὲν τὴν λογάριαζε (ἰδίως στὶς αἴθουσες τῶν δικαστηρίων). 

Καὶ νὰ ποὺ ὁ Κύριος γίνεται καὶ ἐδῶ ἀνατρεπτικὸς τῆς καθεστηκυίας τάξεως (κατεστημένου). Κάνει τὶς γυναῖκες μάρτυρες τοῦ σπουδαιοτέρου γεγονότος στὴν ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητος. Οἱ Μυροφόρες, ποὺ σήμερα γιορτάζουν, γίνονται ἀπόστολοι τῶν ἀποστόλων. Αὐτὲς μεταφέρουν στοὺς μαθητὲς τὸ κοσμοχαρμόσυνο γεγονὸς τῆς ἀναστάσεως. Γιὰ μιὰ ἀκόμη φορὰ οἱ γυναῖκες τολμηρότερες τῶν ἀνδρῶν! Αὐτὲς πρὶν ἀπὸ τοὺς ἀποστόλους πῆγαν στὸν αὐστηρὰ φρουρούμενο ἀπὸ πλῆθος στρατιωτῶν τάφο, ἀψηφῶντας κάθε κίνδυνο.

Πρώτη λοιπόν, ὄχι ἡ Μαγδαληνή, ἀλλὰ ἡ «ἄλλη Μαρία» εἶδε τὸν ἀναστάντα Κύριο· κι ἂς εἶναι συνεσκιασμένο τὸ γεγονὸς στὶς εὐαγγελικὲς περιγραφές.

Τί; Μήπως, ἐπειδὴ δὲν ἀναφέρουν τὸ ὄνομά της τόσο συχνὰ οἱ εὐαγγελιστές, νὰ πιστέψουμε ὅτι ἡ Πανάχραντος Μήτηρ ἀκολουθεῖ σερνάμενη τὶς Μυροφόρες, σὰν νὰ εἶναι ἡ σκιά τους καὶ ὄχι ἡ ψυχὴ καὶ ἡ δύναμή τους; Μὴ γένοιτο!

Ἡ Μαρία ἔτρεφε τὴν προσδοκία τῆς ἀναστάσεως ὅσο κανεὶς ἄλλος στὸν κόσμο τοῦτο.

Γι’ αὐτὸ καὶ ὄχι μόνον πρώτη εἶδε τὸν Κύριο, ἀλλὰ καὶ τὰ περὶ τὴν ἀνάστασιν συμβάντα γι’ αὐτὴν ἔγιναν. Γι’ αὐτὴν ὁ σεισμὸς ὁ μέγας. Γι’ αὐτὴν ὁ ἄγγελος κατέβηκε ἀπὸ τὸν οὐρανὸ (ὁ ἀρχάγγελος Γραβριὴλ) καὶ «ἀπεκύλισε τὸν λίθον ἀπὸ τῆς θύρας τοῦ μνημείου». Γι’ αὐτὴν ἦταν ἡ μορφή του ἀστραφτερὴ καὶ ὁλόλαμπρη, γιὰ νὰ τῆς φέγγει μέσα στὰ σκοτάδια, ὅταν τῆς ἔδειχνε τὸ κενὸ μνημεῖο· καὶ ἐκείνη δὲν χόρταινε νὰ θωρεῖ τὰ νεκρικὰ σπάργανα ἀφημένα μὲ νοικοκυροσύνη σὲ μιὰν ἄκρη, σημάδι ὅτι ὁ Κύριος τῆς ζωῆς καὶ τοῦ θανάτου ἀνέστη ἐκ νεκρῶν καὶ χωρὶς νὰ βιάζεται, ὅπως ἕνας κλέφτης, ἔφυγε μὲ τὴν μεγαλωσύνη καὶ τὴν μεγαλοπρέπεια τοῦ πανενδόξου βασιλέως. 

Ὅταν ὁ Θεὸς ἔπλασε τὸν πρῶτο ἄνθρωπο, τὸν Ἀδάμ, κανεὶς δὲν ἦταν ἐκεῖ νὰ μαρτυρήσει τὸ γεγονός. Πρώτη ὕστερα τὸν εἶδε μία γυναῖκα, ἡ δική του γυναῖκα, ἡ προμήτωρ Εὔα.

Ὅταν ὁ Θεὸς ἀνέστησε τὸν δεύτερο Ἀδάμ, τὸν Κύριο τῆς δόξης ἐκ τοῦ τάφου, κανεὶς δὲν ἦταν ἐκεῖ νὰ μαρτυρήσει τὸ γεγονός. Πρώτη ὕστερα τὸν εἶδε μία γυναῖκα, ἡ μητέρα του, ἡ Θεομήτωρ, ἡ δεύτερη Εὔα.

Ἐπειδὴ ἡ ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἀνάπλαση τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως (καὶ ὄχι μόνον), ὅ,τι συνέβη κατὰ τὴν πρώτη δημιουργία συνέβη καὶ κατὰ τὴν ἀνακαίνισή της. 

Γιὰ ὅλα αὐτὰ καὶ γιὰ πειστικὲς ἀπαντήσεις ἐπὶ τοῦ θέματος μπορεῖ ὁ φιλαναγνώστης νὰ ἀνατρέξει στὴν ιη΄ [18η] Ὁμιλία τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, τὴν ὑπὸ τὸν τίτλον: «Τῇ Κυριακῇ τῶν Μυροφόρων. Ἐν ᾗ καὶ ὅτι, πρώτη τὸν Κύριον ἡ Θεοτόκος εἶδεν ἐκ νεκρῶν ἀναστάντα» (PG 151, 236-248· ΕΠΕ, Γρηγορίου Παλαμᾶ  Ἔργα, τόμ. 9, Θεσσαλονίκη 1985, 518-539).

Τῷ δὲ ἀναστάντι Χριστῷ καὶ τῇ αὐτοῦ παναχράντῳ Μητρὶ δόξα πρέπει πᾶσα, τιμὴ καὶ προσκύνησις εἰς αἰῶνας αἰώνων. Ἀμήν.