Ἄρτος (Ὁμιλία Δ΄ στὴν Θ. Λειτουργία)

 π. Δημητρίου Ν. Θεοδωροπούλου

Διάγραμμα ὁμιλίας

Δὲν γνωρίζουμε ἀπὸ ποῦ προέρχεται ἡ λέξη ἄρτος.

Κάποιοι γλωσσολόγοι τὴν συνδέουν μὲ τὰ ρήματα:

Ἀραρίσκω = συνάπτω, ἑνώνω, βάζω μαζί, ἐνσωματώνω κ.τ.ὅ.

Ἀρτύω = καρυκεύω.

Ἀρτίζω (ἄρτιος) = ἑτοιμάζω, παρασκευάζω.

Οἱ περισσότεροι λαοὶ θεώρησαν τὸν ἄρτον ὡς εὐλογία Θεοῦ.

Παροιμία: «Ὅλά ‘ναι ‘φάδια τσῆ κοιλιᾶς καὶ τὸ ψωμὶ στημόνι» (τὸ ψωμί, ποὺ στυλώνει τὸν ἄνθρωπο, εἶναι σὰν τὸ στημόνι στὸν ἀργαλειό, ἐνῷ οἱ ἄλλες τροφὲς εἶναι σὰν τὰ ὑφάδια).

Ὁ ἄρτος περιεβλήθη μὲ ἱερότητα ἀπὸ τοὺς περισσοτέρους ἀνθρώπους.

Συνδέθηκε καὶ μὲ λαϊκὲς δοξασίες (παραδείγματα). Ἀλλὰ καὶ μὲ πολλὲς δεισιδαιμονίες.

Ἡ λέξη «ἄρτος» γιὰ πρώτη φορὰ στὴν Ἁγία Γραφή: «Ἐν ἱδρῶτι τοῦ προσώπου σου φαγῇ τὸν ἄρτον σου» (Γεν. γ΄ 19).

Προφητικῶς ἐδῶ ἀναφέρεται ὁ ἄρτος.

Στὸ Γενέσεως ιδ΄ 18 ὁ Μελχισεδὲκ προσφέρει ἄρτους καὶ οἴνον γιὰ νὰ στηριχθοῦν οἱ ἐξουθενωμένοι ἀπὸ τὸν πόλεμο ἄνδρες τοῦ Ἀβραάμ.

Κάποιοι ἐκ τῶν Πατέρων καὶ ἐκκλησιαστικῶν συγγραφέων εἶδαν προτύπωση τοῦ μυστηρίου τῆς θείας εὐχαριστίας ἐδῶ.

Ποιός εἶναι ὁ Μελχισεδέκ;

Τί λέει ὁ ἀπ. Παῦλος γι’ αὐτόν;

Πῶς τὸν συνδέει μὲ τὸν Χριστό;

Προτύπωση τῆς θείας εὐχαριστίας ἔχουμε καὶ στὴν περίπτωση τοῦ μάνα.

Ὁ Χριστὸς εἶναι τὸ μάνα (ἄρτος) ἐξ οὐρανοῦ.

Ἡ στάμνος ἡ χρυσῆ, μέσα στὴν ὁποία φυλάσσονταν τὸ μάνα, εἶναι ἡ Παναγία.

Περὶ τῶν ἄρτων τῆς προθέσεως.

Εἰκονίζουν τὸν Χριστό.

Ἡ τράπεζα τῆς προθέσεως εἰκονίζει τὴν Παναγία.

Ἀκροθιγὴς ἀναφορὰ στοὺς ἀζύμους ἄρτους.