Μέγα χάρισμα ἡ θεολογία! («Η ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΜΑΣ ΜΕ ΑΠΛΑ ΛΟΓΙΑ» 3)

 π. Δημητρίου Ν. Θεοδωροπούλου

Διάγραμμα ὁμιλίας

Στὴν ἐρώτηση ἂν ἡ θεολογία εἶναι ἐπιστήμη, ἀπαντοῦμε καταφατικῶς.

Ναί, εἶναι· διότι χρησιμοποιεῖ τὸ ἀνθρώπινο λόγο καὶ ὅλες τὶς ἄλλες μεθόδους ποὺ μετέρχονται οἱ ἐπιστῆμες.

Εἶναι ὅμως καὶ μυστήριον, διότι βασίζεται στὴν ἐν Χριστῷ ἀποκεκαλυμμένη ἀλήθεια.

Ἔτσι, κάνουμε λόγο γιὰ ἀκαδημαϊκὴ θεολογία (ἐπιστήμη), ἀλλὰ συγχρόνως καὶ γιὰ χαρισματικὴ θεολογία (βίωμα).

Δὲν εἶναι θέμα στοχασμοῦ  ἐν πρώτοις καὶ διανοήσεως, ἀλλὰ σχέσεως μὲ τὸν Θεό, γεύσης Θεοῦ.

«Εἰ θεολόγος εἶ, προσεύξῃ ἀληθῶς· καὶ εἰ ἀληθῶς προσεύχῃ, θεολόγος εἶ», ἔλεγε Εὐάγριος ὁ Ποντικὸς (Περὶ προσευχῆς, PG 79, 1180B).

Προϋπόθεση εἶναι ἡ ἐναρμόνιση ἤθους, λόγου καὶ πνευματικῆς ἐμπειρίας.

Αὐτὸ ἐννοοῦσε ὁ Κύριος ὅταν ἔλεγε «ἐγώ εἰμι ἡ ὁδός, ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ ζωὴ (Ἰωάν. ιδ΄ 6).

Ἀντιστοιχοῦν ἐπίσης στὰ γνωστὰ «κάθαρσις - φωτισμὸς - θέωσις».

 Ὁδὸς δηλαδὴ εἶναι τὸ ἦθος. Τὸ δὲ ἦθος συνίσταται καὶ στὸν ἀγῶνα γιὰ τὴν κάθαρση τῆς ψυχῆς ἀπὸ τὰ πάθη.

Ἀλήθεια εἶναι ὁ λόγος. Ἐδῶ ἔχουμε τὴν κάθαρση τοῦ νοῦ ἀπὸ τὶς πλάνες, ὥστε νὰ φθάσει στὸν φωτισμό.

Καὶ ζωὴ εἶναι ἡ σχέση (βίωμα, ἕνωση μὲ τὸν Θεό). Αὐτὸ ὁδηγεῖ στὴν ἀληθινὴ θεολογία, τὴν θέωση.

Ἡ θεολογία λοιπὸν δὲν εἶναι ἀκριβῶς θεοπτία.

«Περὶ Θεοῦ τι λέγειν καὶ Θεῷ συντυγχάνειν οὐχὶ ταὐτὸν» (Γρηγόριος Παλαμᾶς, Ὑπὲρ τῶν ἱερῶς ἡσυχαζόντων, ΕΠΕ 2, 200).

Διάκρισις καταφατικῆς καὶ ἀποφατικῆς θεολογίας.

Προσοχή! Δὲν εἶναι τὸ ἴδιο μὲ τὴν θετικὴ καὶ ἀρνητικὴ θεολογία τῶν Σχολαστικῶν.