Ἀφ’ ἑσπέρας ἕως ἑσπέρας (Ὁμιλία ΣΤ΄ στὴν Θ. Λειτουργία)

 π. Δημητρίου Ν. Θεοδωροπούλου

Περιγραφὴ 

Ἔχουμε ἀνοίξει τὸ θέμα τῶν Ἀζύμων (ἀζυμομαχία): θὰ πρέπει νὰ χρησιμοποιοῦμε ἔνζυμο ἄρτο στὴν Θεία Λειτουργία, ἢ ὄχι;

Τὴν ἀπάντησή μας θέλουμε νὰ θεμελιώσουμε σὲ στέρεες βάσεις, γι’ αὐτὸ ἀνοίξαμε τὸ βιβλίο τῆς Ἐξόδου καὶ ἄλλα ἀπὸ τὰ ὁποῖα μποροῦμε νὰ ἀντλήσουμε χρήσιμες πληροφορίες.

Ξεχωρίσαμε τὶς φράσεις «ἀφ’ ἑσπέρας» καὶ «ἕως ἑσπέρας» τοῦ βιβλίου τῆς Ἐξόδου (ιβ΄ [12], 18) ὡς ἑρμηνευτικὰ κλειδιὰ γιὰ τὸ θέμα μας.

Τῆς ἴδιας σπουδαιότητος εἶναι καὶ ἡ ἔκφραση «ἀνὰ μέσον τῶν ἑσπερινῶν», μὲ τὴν ὁποία οἱ Ο΄ (Ἑβδομήκοντα) ἀποδίδουν τὴν ἑβραϊκὴ בֵּ֥ין הָעַרְבָּֽיִם (bên hā·‘ar·bā·yim).

Τὴν ἀποδίδουν ὡσαύτως καὶ μὲ τὴν φράση «πρὸς ἑσπέραν» καὶ μὲ τὴν λέξη «δειλινόν».

Ἡ «ἀνὰ μέσον τῶν ἑσπερινῶν» ὥρα δηλαδὴ εἶναι τὸ «δειλινόν», «πρὸς ἑσπέραν».

Ἀπὸ ποῦ ὅμως ἀρχίζει αὐτὸ τὸ χρονικὸ διάστημα ποὺ ἐκτείνεται μέχρι τὸν δεύτερο ἑσπερινό;

Γνωρίζουμε ποῦ τελειώνει (ὅταν ἀρχίζει ὁ δεύτερος ἑσπερινός, μὲ τὴν δύση τοῦ ἡλίου).

Γνωρίζουμε ἀκόμη ὅτι τὸ μέσον του εἶναι «πρὸς ἑσπέραν» («δειλινόν»).

Πότε ὅμως ἀρχίζει;

Καταλήξαμε εἰς τὸ ὅτι ἀρχίζει τὸ μεσημέρι, περὶ ὥραν ἕκτην (12 μεσημβρινὴ δική μας), τότε ποὺ σταυρώθηκε ὁ Χριστός.

Ὁπότε, ἡ ἔκφραση «ἀνὰ μέσον τῶν ἑσπερινῶν» προδιορίζει κάτι ἐνδιάμεσο (ἀπὸ τὶς 12 ἕως τὶς 6 τὸ ἀπόγευμα, ὅπως θὰ λέγαμε μιλῶντας μὲ ὅρους δικούς μας).

Πιὸ μέσον ἀπὸ τὶς 3 τὸ μεσημέρι δὲν ὑπάρχει ὅμως.

Ἀλλὰ ἡ 3η μεσημβρινὴ ἡ δική μας εἶναι ἡ ἐνάτη ὥρα, καθ’ ἣν ἀφῆκε τὸ πνεῦμα ὁ Κύριος τῆς δόξης.

Τυχαῖο τὸ ὅτι τότε οἱ Ἰουδαῖοι θυσίαζαν στὸν ναὸ τοὺς πασχάλιους ἀμνούς;

Χωρὶς νὰ ὑποψιάζονται, θυσίαζαν καὶ ἐπὶ τοῦ σταυροῦ τὸν ἀληθινὸ ἀμνό, τὸ ἀληθὲς ἀντίτυπον τοῦ δικοῦ τους πασχάλιου ἀμνοῦ.

Γύρω ἀπὸ αὐτὰ περιστρέφεται ἡ σημερινή μας ὁμιλία.