π. Δημήτριος Θεοδωρόπουλος

 π. Δημητρίου Ν. Θεοδωροπούλου Διάγραμμα ὁμιλίας Χρόνια πολλὰ γιὰ τὴν γιορτὴ τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν. Οἱ δυσκολίες σήμερα στὸν χῶρο τῆς Παιδείας. Μία μορφὴ μπούλιγκ γιὰ τὴν ὁποία δὲν γίνεται λόγος. Ὅλα προέρχονται ἀπὸ τὸ ὅτι δώσαμε βάρος μόνον στὴν «ἐξωτερικὴ» γνώση. Χρειαζόμαστε καὶ τὴν ἐσωτερικὴ μόρφωση. Αὐτὴ κάνει πραγματικὰ μορφωμένον ἕναν ἄνθρωπο. Μετὰ ἔρχονται τὰ γράμματα. Γι’ αὐτὸ μπορεῖ νὰ εἶναι μορφωμένος ἕνας ἀγράμματος, καὶ ἄξεστος ἕνας ἐγγράμματος. Ὁ Ἐλύτης μιλοῦσε γιὰ «ξιπασμένη γνώση». Ἡ Παιδεία θὰ πρέπει νὰ στοχεύει ὄχι μόνον στὴν διάνοια τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλὰ καὶ στὴν ψυχή του. Ἔχουμε ἀνάγκη τὶς τυπικὲς γνώσεις, ἔχουμε ὅμως ἀνάγκη καὶ τὴν ἐσωτερικὴ καλλιέργεια. Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος ἔλεγε: «Παίδευσιν τῶν παρ’ ἡμῖν ἀγαθῶν εἶναι τὸ πρῶτον, οὐ ταύτην μόνον τὴν εὐγενεστέραν καὶ ἡμετέραν, ἀλλὰ καὶ τὴν ἔξωθεν» (Ἐπιτάφιος εἰς τὸν Μ. Βασίλειον). «Ἔξωθεν» εἶναι αὐτοὶ ποὺ συναντοῦμε σὲ συγγράμματα καὶ μὲ τὸν ὅρο «θύραθεν» (ἀπ’ ἔξω). Εἶναι ἡ ἀρχαία γραμματεία, ἡ λεγόμενη κλασικ...

 π. Δημητρίου Ν. Θεοδωροπούλου Διάγραμμα ὁμιλίας Δὲν γνωρίζουμε ἀπὸ ποῦ προέρχεται ἡ λέξη ἄρτος. Κάποιοι γλωσσολόγοι τὴν συνδέουν μὲ τὰ ρήματα: Ἀραρίσκω = συνάπτω, ἑνώνω, βάζω μαζί, ἐνσωματώνω κ.τ.ὅ. Ἀρτύω = καρυκεύω. Ἀρτίζω (ἄρτιος) = ἑτοιμάζω, παρασκευάζω. Οἱ περισσότεροι λαοὶ θεώρησαν τὸν ἄρτον ὡς εὐλογία Θεοῦ. Παροιμία: «Ὅλά ‘ναι ‘φάδια τσῆ κοιλιᾶς καὶ τὸ ψωμὶ στημόνι» (τὸ ψωμί, ποὺ στυλώνει τὸν ἄνθρωπο, εἶναι σὰν τὸ στημόνι στὸν ἀργαλειό, ἐνῷ οἱ ἄλλες τροφὲς εἶναι σὰν τὰ ὑφάδια). Ὁ ἄρτος περιεβλήθη μὲ ἱερότητα ἀπὸ τοὺς περισσοτέρους ἀνθρώπους. Συνδέθηκε καὶ μὲ λαϊκὲς δοξασίες (παραδείγματα). Ἀλλὰ καὶ μὲ πολλὲς δεισιδαιμονίες. Ἡ λέξη «ἄρτος» γιὰ πρώτη φορὰ στὴν Ἁγία Γραφή: «Ἐν ἱδρῶτι τοῦ προσώπου σου φαγῇ τὸν ἄρτον σου» (Γεν. γ΄ 19). Προφητικῶς ἐδῶ ἀναφέρεται ὁ ἄρτος. Στὸ Γενέσεως ιδ΄ 18 ὁ Μελχισεδὲκ προσφέρει ἄρτους καὶ οἴνον γιὰ νὰ στηριχθοῦν οἱ ἐξουθενωμένοι ἀπὸ τὸν πόλεμο ἄνδρες τοῦ Ἀβραάμ. Κάποιοι ἐκ τῶν Πατέρων καὶ ἐκκλησιαστικῶν συγγραφέων εἶδαν προτύπωση τοῦ μυστηρίου τ...

 π. Δημητρίου Ν. Θεοδωροπούλου Διάγραμμα ὁμιλίας Ἂς εἴμαστε καὶ λίγο ποιητές, ἔλεγε ὁ ἅγιος Πορφύριος, λίγο εὐαίσθητοι ἄνθρωποι. «Ἡ ἁπλωσιὰ τῆς ἀγάπης» εἶναι λόγια τοῦ ποιητῆ Pablo Neruda (ψευδώνυμο). Ἦταν Χιλιανὸς (1904-1973). Πῆρε Νόμπελ λογοτεχνίας τὸ 1971. Ἀπὸ κάποιους θεωρεῖται ὡς ὁ σπουδαιότερος ποιητὴς τοῦ 20οῦ αἰῶνος. Στίχους του μελοποίησε ὁ Μίκης Θεοδωράκης, ὁ ὁποῖος τὸν γνώρισε καὶ ἀπὸ κοντά.  Εἶναι αὐτὸς ποὺ εἶπε: «Μπορεῖς νὰ κόψεις ὅλα τὰ λουλούδια, ἀλλὰ δὲν μπορεῖς νὰ ἐμποδίσεις τὴν Ἄνοιξη νὰ ‘ρθεῖ»! Ἄνοιξη εἶναι ἡ ἐλπίδα. Θὰ συνδέσω τὸν Neruda μὲ τὸν δικό μας Ὀσυσσέα Ἐλύτη (1911-1996). Καὶ γι’ αὐτὸν «ἡ Ἄνοιξη ἀκριβή»: «Ἕνα τό χελιδόνι * κι ἡ Ἄνοιξη ἀκριβή». Λίγα χρόνια μετὰ τὸν Neruda πῆρε καὶ ὁ Ἐλύτης Νόμπελ λογοτεχνίας (1979). Εἶναι ὁ ποιητὴς τοῦ «ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ» (μελοποίησις Μ. Θεοδωράκης). Ὁ ποιητὴς ποὺ παρακαλεῖ τὸν Χριστὸ καὶ τὴν Παναγία γιὰ τὴν πατρίδα του κάνοντας ποίημα τὴν προσευχή του:  «Τῆς δικαιοσύνης ἥλιε νοητέ * καὶ μυρσίνη σὺ δοξαστική  Μή...

 π. Δημητρίου Ν. Θεοδωροπούλου Διάγραμμα ὁμιλίας Ὁ χρόνος ἀναφέρεται στὴν κατάσταση ποὺ ζοῦμε ἐμεῖς. Ὁ αἰὼν ἀναφέρεται στὴν κατάσταση ποὺ ζοῦν οἱ ἄγγελοι (αἰωνιότης). Ὑπάρχει καὶ μία τρίτη κατάσταση, ποὺ ὀνομάζεται ἀϊδιότης. Αὐτὴ ἀναφέρεται στὸ εἶναι τοῦ Θεοῦ. Ἡ λέξη ἀΐδιος (γράφεται καὶ ἀίδιος) παράγεται ἀπὸ τὸ ἀεὶ (πάντοτε) + ἐπίθημα –διος > ἀείδιος· καὶ μὲ ἀποβολὴ τοῦ -ε- > ἀΐδιος. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει μὲ τὸ αἴφνης + -ίδιος > αἰφνίδιος. Ἀΐδιος εἶναι ὁ παντοτινός. Ἡ σημασία αὐτὴ ταιριάζει ἀπόλυτα στὸν Θεό. Ὁ Θεὸς εἶναι ἀΐδιος ὡς παντοτινός· δὲν ἔχει ἀρχὴ καὶ τέλος, εἶναι ἀδημιούργητος, ἄκτιστος. Κάθε ἄλλη πραγματικότης εἶναι κτιστή, ποίημα τοῦ Θεοῦ (καὶ τὰ ὁρατὰ καὶ τὰ ἀόρατα, ἄγγελοι δηλαδή, ἄνθρωποι κ.λπ.). Ὅταν λέμε ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι ἀΐδιος, κυρίως καὶ προεχόντως ἐννοοῦμε ὅτι εἶναι ἄκτιστος. Ἄλλως, ἡ λέξη χρησιμοποιεῖται καὶ ὡς συνώνυμη πολλῶν ἄλλων (ἄληκτος, ἀτελεύτητος, ἀτέρμων, ἀέναος, ἀγήρως, διηνεκὴς κ.λπ.). Συνδέεται καταχρηστικῶς καὶ μὲ τὶς ἔννοιες τοῦ χρόνου...

 π. Δημητρίου Ν. Θεοδωροπούλου Διάγραμμα ὁμιλίας Λίγα ἀκόμη περὶ χρόνου. Κυκλικὸς καὶ γραμμικὸς χρόνος, σπειροειδὴς ροὴ τοῦ χρόνου. Ἡ ἔννοια τοῦ αἰῶνος. «Τὸ τοῦ αἰῶνος ὄνομα πολύσημόν ἐστι» (ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός, Ἔκδοσις ἀκριβὴς τῆς ὀρθοδόξου πίστεως, PG 94, 861B).  Οἱ ἑπτὰ αἰῶνες. Μετρητὸς (μετρήσιμος) ὁ παρὼν αἰών. Μὴ μετρητὸς αἰὼν ὁ μέλλων· ὁ ὁποῖος ὅμως εἶναι καὶ πρεσβύτερος τῆς ὁρατῆς δημιουργίας. Αὐτὸς θὰ διαδεχθεῖ τοὺς ἑπτὰ αἰῶνες. Λέγεται καὶ ὄγδοος αἰών. Λέγεται ἐπίσης καὶ ὀγδόη ἡμέρα. Τί σημαίνουν οἱ ἐκφράσεις «αἰῶνες αἰώνων» καὶ «αἰὼν αἰῶνος». Γιατί χρησμιμοποιοῦμε τὸν ὅρον αἰὼν ἄλλοτε στὸν ἑνικὸ καὶ ἄλλοτε στὸν πληθυντικὸ ἀριθμό;

 π. Δημητρίου Ν. Θεοδωροπούλου Διάγραμμα Ὁμιλίας Ὁ χρόνος πουθενὰ δὲν στέκεται. Τὸν κυνηγοῦμε καὶ διαρκῶς χάνεται, τραβῶντας μας στὴν φθορά. Μᾶς γερνάει κάθε μέρα, κάθε λεπτό. Καὶ μαζί μας γερνάει κι ἐκεῖνος. Τὸ ἴδιο καὶ ὁ χῶρος. Μόνος σταθερὸς καὶ ἀμετάβλητος μένει ὁ ἄχρονος Θεός, ὁ ποιητὴς τῶν αἰώνων, «ὁ καιροὺς καὶ χρόνους ἐν τῇ ἰδίᾳ ἐξουσίᾳ θέμενος». Γι’ αὐτὸ καὶ αὐτὸν μόνον λατρεύουμε, αὐτὸν προσκυνοῦμε. Ἔχει κάποια ἀξία ὁ χρόνος; Ἐξαρτᾶται πῶς θὰ τὸ δεῖ κανείς. Γιὰ τὸ καπιταλιστικὸ ἰδεῶδες «ὁ  χρόνος εἶναι χρῆμα». Γιὰ τοὺς Γνωστικοὺς καὶ ἄλλα φιλοσοφικὰ συστήματα, μυστικίζοντα θρησκευτικὰ ρεύματα κ.λπ., ὅσα συμβαίνουν μέσα στὸν χρόνο δὲν ἔχουν οὐσιαστικὸ νόημα. Τὰ συστήματα αὐτὰ προβάλλουν τὴν  νοσταλγία μιᾶς ἄχρονης αἰωνιότητος. Ἡ φιλοσοφία γενικῶς εἶναι ἀπαισιόδοξη ἀπέναντι στὸν χρόνο, τὸν συνδέει μὲ δυνάμεις ποὺ βρίσκονται ἔξω ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο, ὅπως εἶναι ἡ εἱμαρμένη. Ἡ εἰδωλολατρία, γιὰ νὰ τὸ γενικεύσουμε ἀκόμη περισσότερο, μᾶς καλεῖ, ἢ «τὰ δώσουμε ὅλα» ἢ νὰ δραπ...

  π. Δημητρίου Ν. Θεοδωροπούλου Διάγραμμα Ὁμιλίας Ὁ ἅγιος Νικόλαος Καβάσιλας λέει ὅτι μὲ δύο τρόπους κυρίως ἔρχεται σ’ ἐμᾶς ὁ ἁγιασμὸς (θεία χάρις = ἄκτιστη θεία ἐνέργεια): α) Μὲ τὴν προσφορὰ τῶν δώρων. β) Μὲ τὴν θεία μετάληψη. Παίρνουν ἁγιασμό: Καὶ αὐτοὶ ποὺ παρασκευάζουν τὸ πρόσφορο (ἐννοοῦνται καὶ τὰ ἄλλα δῶρα). Καὶ αὐτοὶ ποὺ τὸ προσκομίζουν στὸν ναὸ (νὰ γίνεται μὲ εὐλάβεια αὐτό). Καὶ ἐκεῖνοι ὑπὲρ ὧν προσφέρεται (ὑπὲρ ὧν προσφέρονται τὰ δῶρα γενικῶς). Γι’ αὐτὸ γράφουμε καὶ τὰ ὀνόματα καὶ τὰ δίνουμε στὸν ἱερέα μαζὶ μὲ τὰ δῶρα. Στὴν Θεία Λειτουργία γράφουμε τὰ ὀνόματα καὶ τῶν ζώντων καὶ τῶν κεκοιμημένων (ἐν Χριστῷ ὅλοι ζῶντες εἶναι). Ὀνόματα ἀβαπτίστων δὲν γράφουμε. Ὅποιος δὲν μπορεῖ νὰ κοινωνήσει, δὲν διαβάζεται κιόλας. Στὶς Παρακλήσεις δὲν δίνουμε ὀνόματα κεκοιμημένων. Τὶ ἴδιο ἰσχύει καὶ γιὰ τὸν Ἁγιασμό, τὸ Εὐχέλαιο κ.λπ. Δὲν χρειάζεται νὰ γράφουμε ἀμέτρητα ὀνόματα. Νὰ γράφουμε μὲ τάξη τὰ ὀνόματα. Πρῶτα τὸ ὄνομα τοῦ Πνευματικοῦ μας, μετὰ τὰ ὀνόματα τῆς ...