π. Δημήτριος Θεοδωρόπουλος

π. Δημητρίου Ν. Θεοδωροπούλου Διάγραμμα ὁμιλίας Διανύουμε τὴν Δ΄ ἑβδομάδα τῶν Νηστειῶν. Πίσω μας ἀφήσαμε τὴν Κυριακὴ τῆς Σταυροπροσκυνήσεως καὶ τὴν διπλὴ ἑορτὴ τοῦ Εὐαγγελισμοῦ καὶ τῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1821. Ὁ Σταυρὸς προβάλλεται γιὰ προσκύνηση στὸ μέσον ἀκριβῶς τῆς ἁγίας καὶ μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. Ὁ Σταυρὸς εἶναι τὸ μέσον. Συμβολίζει καὶ τὸ ξύλον (δένδρον) τὸ ἐν τῷ μέσῳ τοῦ Παραδείσου. Ὁ Χριστὸς ἅπλωσε τὰ χέρια του πάνω στὸν Σταυρὸ γιὰ νὰ ἑνώσει τοὺς ἀνθρώπους. Ὅσοι ὅμως δὲν θέλουν χωρίζονται. Δὲν φταίει ὁ Χριστὸς γι’ αὐτό. Μπροστά μας ἔχουμε τὴν Δ΄ Κυριακὴ τῶν Νηστειῶν, ποὺ εἶναι ἀφιερωμένη στὸν ἅγιο Ἰωάννη τῆς Κλίμακος (ΣΤ΄ αἰ.). Ἔζησε μόνος του στὴν ἔρημο ἐπὶ 40 ὁλόκληρα χρόνια καὶ ἔκανε τὴν μεγαλύτερη βυθοσκόπηση ποὺ ἔγινε ποτὲ στὴν ἀνθρώπινη ψυχή. Εἶναι ὁ μεγαλύτερος ἀνατόμος τῆς ἀνθρωπίνης ψυχῆς. Στὴν «Κλίμακα» ἐξηγεῖ τὸ πῶς κινοῦνται οἱ δυνάμεις τῆς ἀνθρωπίνης ψυχῆς. Ἀναλύει τοὺς λογισμούς, τὰ πάθη, τὶς ἀρετὲς καὶ τὶς κακίες. Θὰ δοῦμε ἐδῶ τί εἶναι λύπη, χαρά, ὀργή, θυμός, μετάνο...

 π. Δημητρίου Ν. Θεοδωροπούλου Ὁμιλία στὴν γιορτὴ τοῦ Γραφείου Νεότητος τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας (Θεσσαλιώτιδος καὶ Φαναριοφερσάλων) γιὰ τὴν 25η Μαρτίου. Μετὰ προβολῆς διαφανειῶν σχετικῶν μὲ τὴν ἑορτὴ τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου καὶ τῆς ἡρωϊκῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1821.

 π. Δημητρίου Ν. Θεοδωροπούλου Διάγραμμα ὁμιλίας Τελικὰ ἐπικοινωνεῖ ὁ Θεὸς μὲ τὸν κόσμο;  Ἢ μήπως ὁ κόσμος μοιάζει μὲ ἕνα ρολόϊ ποὺ ὁ κατασκευαστής του, ἀφοῦ τὸ ἔφτιαξε, τὸ κούρδισε καλὰ καὶ τὸ ἄφησε νὰ δουλεύει μόνο του, ὅπως θὰ ἔλεγε καὶ ὁ Βολταῖρος, καθὼς κι ἐκεῖνοι ποὺ ἔχουν τὶς ἴδιες μὲ αὐτὸν ἰδέες; Ἐπικοινωνεῖ ὁ Θεὸς μαζί μας, ἢ μήπως ἔχει δώσει ἁπλῶς «ὁδηγίες πρὸς ναυτιλομένους» (ἐντολὲς) γιὰ νὰ τὶς ἐφαρμόζουμε· ὁπότε ὁ καθένας μας (Θεὸς καὶ ἄνθρωπος) εἶναι κλεισμένος στὸν δικό του κόσμο, στὸ καβούκι του, (ἐπιτρέψτε) στήν... κοσμάρα του; Τί ἀπαντάει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς; Ἀκοῦστε τὴν ὑπερφυᾶ διδασκαλία του γιὰ τὴν διαβάβμιση τῶν ὄντων ἀνάλογα μὲ τὴν μετοχή τους στὶς ἄκτιστες ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ. Ἡ διδασκαλία αὐτὴ λύνει πολλὲς ἀπορίες καὶ βάζει τὰ πράγματα στὴν θέση τους.

 π. Δημητρίου Ν. Θεοδωροπούλου Διάγραμμα ὁμιλίας Ἡ Κυρὰ Σαρακοστή! Νὰ νηστεύουμε μὲ κέφι, χωρὶς καταναγκασμό. Ὁ βιασμὸς νὰ εἶναι ἐπειδὴ ἐμεῖς τὸ θέλουμε, κατὰ τὸ τοῦ Κυρίου: «βιασταὶ ἁρπάζουσι τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν» (Ματθ. ια΄ 12). Τὸ ἴδιο ἰσχύει καὶ γιὰ τὴν παρθενία, τὴν πτωχεία, τὴν ὑπακοή. Ὡραῖα λόγια τοῦ Ἀλέξανδρου Σμέμαν γιὰ τὴν νηστεία. Μόνο αὐτὸς ποὺ εὐχαριστεῖ, ζεῖ ἀληθινά Ἡ νηστεία κρατάει 55 μέρες. Μεγάλη ἡ περίοδος, μεγάλη καὶ ἡ ἑορτὴ (Πάσχα). Μεγάλο τὸ ἔπαθλο, μέγας καὶ ὁ ἀγὼν τῆς προετοιμασίας γιὰ τὴν κατάκτησή του. Ἂς νηστεύουμε ὅσο μποροῦμε. Ὅμως νὰ νηστεύουμε! Μὴ τὸ παίρνουμε ἀψήφιστα. Γιατί ἡ Κυριακὴ τῆς ἀναστήλωσης τῶν εἰκόνων ὀνομάσθηκε (αὐτὴ καὶ ὄχι κάποια ἄλλη) Κυριακὴ τῆς Ὀρθοδοξίας; Διότι ἡ βαθύτερη καὶ ἀνώτερη θεολογία τῆς Ἐκκλησίας μας εἶναι αὐτὴ ἡ τῶν εἰκόνων. Οἱ συνάνθρωποί μας, ὡς ἔμψυχες εἰκόνες, ἀξίζουν μεγαλύτερης καὶ περισσότερης τιμῆς ἀπὸ τὶς ἄλλες. Αἴτια καὶ ἱστορικὸ διάγραμμα τῆς εἰκονομαχίας. Ἡ ἔννοια τῆς εἰκόνος κατὰ τὸν ἅγιο Ἰωάννη τὸν Δαμα...

 π. Δημητρίου Ν. Θεοδωροπούλου Διάγραμμα ὁμιλίας Στὴν ἐρώτηση ἂν ἡ θεολογία εἶναι ἐπιστήμη, ἀπαντοῦμε καταφατικῶς. Ναί, εἶναι· διότι χρησιμοποιεῖ τὸ ἀνθρώπινο λόγο καὶ ὅλες τὶς ἄλλες μεθόδους ποὺ μετέρχονται οἱ ἐπιστῆμες. Εἶναι ὅμως καὶ μυστήριον, διότι βασίζεται στὴν ἐν Χριστῷ ἀποκεκαλυμμένη ἀλήθεια. Ἔτσι, κάνουμε λόγο γιὰ ἀκαδημαϊκὴ θεολογία (ἐπιστήμη), ἀλλὰ συγχρόνως καὶ γιὰ χαρισματικὴ θεολογία (βίωμα). Δὲν εἶναι θέμα στοχασμοῦ  ἐν πρώτοις καὶ διανοήσεως, ἀλλὰ σχέσεως μὲ τὸν Θεό, γεύσης Θεοῦ. «Εἰ θεολόγος εἶ, προσεύξῃ ἀληθῶς· καὶ εἰ ἀληθῶς προσεύχῃ, θεολόγος εἶ», ἔλεγε Εὐάγριος ὁ Ποντικὸς (Περὶ προσευχῆς, PG 79, 1180B). Προϋπόθεση εἶναι ἡ ἐναρμόνιση ἤθους, λόγου καὶ πνευματικῆς ἐμπειρίας. Αὐτὸ ἐννοοῦσε ὁ Κύριος ὅταν ἔλεγε «ἐγώ εἰμι ἡ ὁδός, ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ ζωὴ (Ἰωάν. ιδ΄ 6). Ἀντιστοιχοῦν ἐπίσης στὰ γνωστὰ «κάθαρσις - φωτισμὸς - θέωσις».  Ὁδὸς δηλαδὴ εἶναι τὸ ἦθος. Τὸ δὲ ἦθος συνίσταται καὶ στὸν ἀγῶνα γιὰ τὴν κάθαρση τῆς ψυχῆς ἀπὸ τὰ πάθη. Ἀλήθεια εἶναι ὁ λόγος. Ἐδῶ ἔχο...

 π. Δημητρίου Ν. Θεοδωροπούλου Διάγραμμα ὁμιλίας Ἀπὸ τὰ τρία ὀνόματα ποὺ ἔχει ἡ Κυριακὴ ποὺ μᾶς πέρασε, τὰ δύο (Κυριακὴ τῆς Τυρινῆς, ἢ Τυροφάγου, καὶ Κυριακὴ τοῦ Χαμένου Παραδείσου — τὸ λέω μὲ ἁπλᾶ λόγια) συνδέονται μὲ τὴν νηστεία· τὸ πρῶτο ἄμεσα καὶ τὸ δεύτερο ἔμμεσα, ὑπὸ τὴν ἔννοιαν ὅτι χάσαμε τὸν Παράδεισο ἐπειδὴ δὲν ὑπακούσαμε στὴν ἐντολὴ τῆς νηστείας, φάγαμε ἀπὸ τὸν ἀπαγορευμένο καρπό. Τὸ τρίτο ὄνομα ἔχει σχέση μὲ τὴν συγγνώμη. Καὶ τὸ ἀντλοῦμε ἀπὸ τὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα τῆς ἡμέρας ἐκείνης (Ματθ. ϛ΄ 14-21): «Ἐὰν ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώματα αὐτῶν, ἀφήσει καὶ ὑμῖν ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος κ.τ.λ.). Ζητάει ὁ Θεὸς ἀπὸ ἐμᾶς νὰ συγχωροῦμε, νὰ νιώθουμε ὅτι εἴμαστε κοινωνία καὶ ὄχι ἄτομα.  Γι’ αὐτὸ καὶ στὴν Κυριακὴ προσευχὴ οἱ ἀντωνυμίες ἀπαντοῦν στὸν πληθυντικό· ὥστε λέγοντας τὸ «Πάτερ ἡμῶν», «δὸς ἡμῖν», «ἄφες ἡμῖν», «μὴ εἰσενέγκῃς ἡμᾶς», «ῥῦσαι ἡμᾶς», νὰ διώχνουμε κάθε ἴχνος ὀργῆς ἐναντίον τοῦ ἀδελφοῦ μας. Ὅποιος δὲν συγχωρεῖ, ὄχι «θὰ πάει στὴν κόλαση», ἐκεῖνος ἔχει τὴν κ...

π. Δημητρίου Ν. Θεοδωροπούλου Διάγραμμα ὁμιλίας Θεολογία σημαίνει «λόγος περὶ Θεοῦ». Στὴν Βίβλο δὲν ἀπαντᾶ (πουθενὰ) ὁ ὅρος θεολογία (ἢ θεολόγος), οὔτε στὴν Παλαιὰ οὔτε στὴν Καινὴ Διαθήκη. Αὐτό, διότι γιὰ τοὺς Ἑβραίους δὲν εἶχε σημασία ὁ λόγος περὶ Θεοῦ, ἀλλὰ ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, δηλαδὴ ἡ ἀποκάλυψις. Ἡ θεολογία ἄρχισε νὰ ἀναπτύσσεται ἀπὸ τότε ποὺ συναντήθηκε τὸ χριστιανικὸ μὲ τὸ ἑλληνικὸ πνεῦμα. Οἱ χριστιανοὶ παρέλαβαν τοὺς ὅρους θεολόγος καὶ θεολογία ἀπὸ τὴν ἀρχαία ἑλληνικὴ γραμματεία. Στὴν ἀρχὴ ἦταν πολὺ ἐπιφυλακτικοὶ ἀπέναντι στοὺς ὅρους αὐτούς, ὅπως καὶ στὸν ὅρο φιλοσοφία, διότι συνδέονταν μὲ τὴν εἰδωλολατρία. Ἀργότερα ὅμως τοὺς χρησιμοποίησαν· καὶ σὺν τῷ χρόνῳ καλλιεργήθηκε μέσα τους ἡ συνείδηση ὅτι ἡ δική τους θεολογία εἶναι ἡ ὀρθή, ἡ «ὄντως φιλοσοφία καὶ ἀληθὴς θεολογία». Ἡ ἄλλη εἶναι μυθολογία, πιθανολογοῦσα φιλοσοφία! Ἡ θεολογία ἦλθε νὰ ἐναρμονίσει τὴν ἑνότητα τοῦ Θεοῦ (τὸ ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι ἕνας) μὲ τὴν πολλαπλότητα τῶν τρόπων ἐπικοινωνίας μὲ τὸν Θεό, προσεγγίσεως τοῦ Θεοῦ (ὁ κάθε...

 π. Δημητρίου Ν. Θεοδωροπούλου Διάγραμμα ὁμιλίας Ὁ Θεὸς εἶναι ζηλωτής. Ὅλα ἢ τίποτε. Ποιὸς ἐραστὴς θὰ ἀνεχόταν νὰ κρατάει ἀγκαλιὰ τὴν ἐρωμένη του καὶ ἐκείνη νὰ κρυφοκοιτάζει ἄλλους; Ὁ Χριστὸς εἶναι μανικὸς ἐραστής. Κάθε μας ἐνέργεια θὰ πρέπει νὰ ἀντανακλᾶ τὸ χριστιανικό μας ἦθος· τὸ πῶς γελᾶμε, πῶς κλαῖμε, πῶς περπατᾶμε, πῶς καθόμαστε, πῶς κοιτᾶμε. Ἡ περίοδος ποὺ διανύουμε καὶ στὸ τέλος τῆς ὁποίας φτάνουμε σιγὰ σιγά, ἀποτελεῖ προθάλαμο τῆς ἁγίας καὶ μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. Συμβολίζει τὴν περίοδο τῆς παραμονῆς (σκλαβιᾶς) τῶν Ἰσραηλιτῶν στὴν Αἴγυπτο, τὴν πρὸ τῆς ἐξόδου των ἀπὸ αὐτὴν περίοδο δηλαδή. Ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστὴ συμβολίζει τὴν ἔξοδο τοῦ Ἰσραὴλ ἀπὸ τὴν Αἴγυπτο καὶ τὴν 40χρονη πορεία τοῦ λαοῦ στὴν ἔρημο.  Ἡ Αἴγυπτος ἀποτελεῖ σύμβολον τῆς ἁμαρτίας. Δὲν φταίει φυσικὰ σὲ τίποτε ἡ χώρα αὐτή· ὅπως δὲν φταῖνε καὶ τὰ κατσικάκια, τὰ ὁποῖα γίνονται σύμβολο τῶν ἀρνουμένων τὸν Θεόν. Εἴμαστε ἕτοιμοι γιὰ τὴν μεγάλη ἔξοδο; Καὶ ὅταν τὴν κάνουμε, μένουμε σταθερὴ στὴν ἀπόφασή μας, ἢ σὰν τοὺ...

 π. Δημητρίου Ν. Θεοδωροπούλου Διάγραμμα ὁμιλίας Ἐτυμολογικῶς ἡ λέξη θεολογία προέρχεται ἀπὸ τὸ οὐσιαστικὸ θεολόγος. Θεολόγος (< θεὸς + λέγειν ) = ὁ λέγων περὶ θεοῦ. Θεολόγους ὀνόμαζαν οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες τοὺς ποιητὲς ποὺ ὕμνησαν τοὺς θεοὺς (Ὀρφεύς, Ὅμηρος, Ἡσίοδος κ.ἄ.). Αὐτοὶ δίδαξαν κυρίως μὲ μύθους. Γι’ αὐτὸ ἐκεῖ ταυτίζεται ἡ θεολογία μὲ τὴν μυθολογία. Θεολόγους ἔλεγαν ἐπίσης τοὺς μάντεις, τοὺς προφῆτες, τοὺς ἑρμηνευτὲς τῶν μύθων. Σ’ αὐτοὺς προσετέθησαν καὶ οἱ τραγικοὶ ποιητὲς (θεολογεῖον - ἀπὸ μηχανῆς θεός). Ὁ Ἀριστοτέλης τοποθετεῖ τὴν θεολογία στὴν κορυφὴ τῆς πυραμίδος τῶν ἐπιστημῶν, διότι ἀσχολεῖται μὲ «τὸ τιμιώτατον τῶν ὄντων». Σήμερα τὴν ἔχουμε τόσο χαμηλά! Ὁ Πλάτων στὰ περισσότερα ἔργα του «θεολογεῖ» (φιλοσοφεῖ στὴν οὐσία). Στὴν Πολιτεία κάνει λόγο γιὰ «τύπους περὶ θεολογίας», ἐννοῶντας τὶς καθαρὲς περὶ θεοῦ παραστάσεις. Ὁ θεὸς γιὰ τὸν Πλάτωνα εἶναι ὑπαίτιος μόνον τοῦ ἀγαθοῦ, εἶναι ἀμετάβλητος καὶ περιέχει μέσα του τὴν ἀλήθεια. Ἐπιμένει πολὺ στὴν διάκριση θεολογίας καὶ...

  π. Δημητρίου Ν. Θεοδωροπούλου Διάγραμμα ὁμιλίας Οἱ τῆς Μικρᾶς Ἀσίας χριστιανοὶ γιόρταζαν τὸ Πάσχα στὶς 14 τοῦ Νισάν. Οἱ ὑπόλοιποι, σὲ Δύση καὶ Ἀνατολή, γιόρταζαν κατὰ τὴν πρώτη Κυριακὴ μετὰ τὴν 14η Νισάν. Οἱ πρῶτοι δηλαδὴ συνέδεαν τὸ Πάσχα μὲ τὸ Πάθος, τὴν σφαγὴ τοῦ Κυρίου (ἀμνοῦ). Οἱ ἄλλοι ὅμως, μὲ τὴν Ἀνάσταση (Κυριακή). Ὅμως τὸ Πάσχα εἶναι σταυροαναστάσιμο. Ἡ Α΄Οἰκουμενικὴ Σύνοδος  ἥνωσε τὰ διεστῶτα. Σύμφωνα μὲ τὸν κανόνα τῆς Συνόδου τὸ Πάσχα ὑπολογίζεται μὲ βάση τὰ ἑξῆς: 1) Νὰ γίνει ἡ ἐαρινὴ ἰσημερία. 2) Νὰ γίνει πανσέληνος. 3) Νὰ γιορτάσουν οἱ Ἑβραῖοι τὸ δικό τους Πάσχα (νομικὸ Πάσχα ἢ Φάσκα).  4) Νὰ ἔλθει ἡ Κυριακή. Ἀνάλογα μὲ τὸ πότε γιορτάζεται τὸ Πάσχα κάθε χρόνο, ἀνοίγει καὶ τὸ Τριῴδιο (νωρίτερα ἢ ἀργότερα). Τὸ νωρίτερο ποὺ μπορεῖ νὰ πέσει τὸ Πάσχα εἶναι ἡ 4η Ἀπριλίου. Τὸ ἀργότερο ἡ 8 Μαΐου. Ὁ ὅλος κύκλος τῶν κινητῶν ἑορτῶν τοῦ Πάσχα χωρίζεται στὶς πρὸ Πάσχα καὶ τὶς μετὰ Πάσχα ἡμέρες. Στὴν πρὸ Πάσχα περίοδο ἔχουμε 4 ὑποπεριόδους. Στὴν μετὰ Πάσχα, τρεῖς. Πότε ἀ...

 π. Δημητρίου Ν. Θεοδωροπούλου Διάγραμμα ὁμιλίας Οἱ γενεαλογίες τοῦ Χριστοῦ στὰ εὐαγγέλια τοῦ Ματθαίου καὶ τοῦ Λουκᾶ δὲν εἶναι οὔτε πλήρεις οὔτε ἀκριβεῖς. Ἀπὸ τὸν κατάλογο τοῦ Ματθαίου λείπουν 3 βασιλεῖς. Ὁ κατάλογος τοῦ Λουκᾶ φαίνεται πληρέστερος. Τὰ ὀνόματα ποὺ ἀναφέρει, εἶναι αὐτὰ τοῦ βιβλίου τῆς Γενέσεως. Ὅμως καὶ ὁ κατάλογος τῆς Γενέσεως δὲν φαίνεται νὰ εἶναι πλήρης καὶ ἀκριβής, κατὰ τὴν ἀνθρώπινη λογικὴ τοὐλάχιστον. Τότε οἱ γενεαλογίες διατηροῦνταν ἀπὸ μνήμης. Δὲν ὑπῆρχε γραφή. Ἀλλὰ καὶ ὅταν αὐτὴ ἐφευρέθηκε (Σουμέριοι, Μεσοποταμία, 3200-3100 π.Χ.), ἦταν λίγοι ἐκεῖνοι ποὺ ἤξεραν νὰ γράφουν καὶ νὰ διαβάζουν. Γι’ αὐτό, πολλὰ ὀνόματα καὶ χρονολογίες ξεχάσθηκαν ἢ καὶ χάθηκαν. Ὅμως καὶ αὐτὰ ποὺ ἔχουμε στὴν διάθεσή μας, ἀρκοῦν, διασταυρούμενα καὶ μὲ τὰ ἀρχαιολογικὰ εὑρήματα, νὰ μᾶς διαβεβαιώσουν περὶ τῆς μεσσιανικῆς ταυτότητος τοῦ Κυρίου. Ὅλα τὰ ἄλλα εἶναι λεπτομέρειες· μὲ τὶς ὁποῖες ὅσοι ἀσχολοῦνται, καλὰ κάνουν, ἀρκεῖ νὰ ἐκκινοῦν ἀπὸ καλοπροαίρετες βάσεις. Διότι τρεῖς τρόποι προσέ...

 π. Δημητρίου Ν. Θεοδωροπούλου Διάγραμμα ὁμιλίας Τὴν ἐρχομένη Κυριακὴ 09/02/2025 ἀνοίγει τὸ Τριῴδιο. Μαζὶ μὲ τὸ Τριῴδιο ἀνοίγει καὶ ἡ πιὸ μεγάλη ἑορτολογικὴ περίοδος τῆς Ἐκκλησίας μας (ἑορτολογικὸς κύκλος): τῶν κινητῶν ἑορτῶν τοῦ Πάσχα. Ἀνοίγει μὲ τὴν Κυριακὴ τοῦ Τελώνου καὶ τοῦ Φαρισαίου (ἔναρξις Τριῳδίου) καὶ κλείνει τὴν Κυριακὴ τῶν Ἁγίων Πάντων (τελευταία τῶν κινητῶν ἑορτῶν τοῦ Πάσχα). Γιὰ φέτος, ἀπὸ 9 Φεβρουαρίου (Τελώνου καὶ Φαρισαίου) ἕως 15 Ἰουνίου (Ἁγίων Πάντων). Εἶναι 127 ἡμέρες. Ὅταν δίσεκτο τὸ ἔτος, 128 ἡμέρες. Ἄρα, 4 μῆνες καὶ 1 ἑβδομάδα περίπου. Τὸ 1/3 τοῦ ἔτους δηλαδὴ καὶ κάτι παραπάνω. Γιατί; Διότι τὸ Πάσχα εἶναι ἑορτὴ ἑορτῶν καὶ πανήγυρις πανηγύρεων. Ἡ λέξη Πάσχα παράγεται ἀπὸ τὴν ἀραμαϊκὴ Pâsha ποὺ συγγενεύει πρὸς τὴν Ἑβραϊκὴ Πεσάχ. Λέγεται καὶ «Φάσκα», Φάσκα τῶν Ἑβραίων. Σημαίνει ὅ,τι καὶ ἡ λέξη «διάβασις». Σημαίνει καὶ «ὑπερπήδησις» (ἐπειδὴ ὁ ἐξολοθρευτὴς ἄγγελος ὑπερπηδοῦσε τὰ σπίτια τῶν Ἑβραίων). Ἑρμηνεύεται καὶ μὲ τὶς λέξεις «ὑπερβασία» ἢ «διαβατήρια». Τὸ Πάσχ...

 π. Δημητρίου Ν. Θεοδωροπούλου Διάγραμμα ὁμιλίας Στὰ ἱερὰ εὐαγγέλια παρατίθενται δύο γενεαλογικοὶ κατάλογοι τοῦ Ἰησοῦ (Ματθαίου - Λουκᾶ). Ἀπορίες σχετικὰ μὲ τὸ θέμα. α) Τί χρειάζεται αὐτὴ ἡ μονότονη παράθεση ὀνομάτων; Ἀπάντηση. Οἱ Ἑβραῖοι ἔδιναν μεγάλη σημασία στὶς γενεαλογίες. Περίμεναν τὸν Μεσσία καὶ ἔπρεπε ἀπὸ τὴν καταγωγὴ νὰ διακρίνουν τοὺς ψευδομεσσίες. β) Γιατί δύο οἱ κατάλογοι; Ἀπάντηση. Ἐξυπηρετοῦν διαφορετικοὺς σκοπούς. Ὁ Ματθαῖος ἀπευθύνεται πρὸς τοὺς ἐξ Ἰουδαίων Χριστιανούς. Αὐτοὶ θὰ ἤθελαν νὰ ἀκούσουν γιὰ τὴν καταγωγὴ τοῦ Ἰησοῦ ἀπὸ τὸν Ἀβραὰμ καὶ τὸν Δαυΐδ. Ὁ Λουκᾶς ἀπευθύνεται πρὸς ὅλους — κυρίως πρὸς τοὺς ἐξ Ἐθνικῶν (εἰδωλολάτρες) Χριστιανούς. Εἶναι οἰκουμενικὸς ὁ χαρακτῆρας τοῦ Κατὰ Λουκᾶν εὐαγγελίου. γ) Γιατί διαφέρουν οἱ δύο γενεαλογίες; Παράθεση συγκριτικοῦ πίνακα. Γνῶμες. Ἀνδραδελφικὸς γάμος. Παράδειγμα Ἰωσὴφ τοῦ μνήστορος τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου. Θαυμάζουμε: Πῶς ὁ ἀγενεαλόγητος γενεαλογεῖται!

 π. Δημητρίου Ν. Θεοδωροπούλου Διάγραμμα ὁμιλίας Χρόνια πολλὰ γιὰ τὴν γιορτὴ τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν. Οἱ δυσκολίες σήμερα στὸν χῶρο τῆς Παιδείας. Μία μορφὴ μπούλιγκ γιὰ τὴν ὁποία δὲν γίνεται λόγος. Ὅλα προέρχονται ἀπὸ τὸ ὅτι δώσαμε βάρος μόνον στὴν «ἐξωτερικὴ» γνώση. Χρειαζόμαστε καὶ τὴν ἐσωτερικὴ μόρφωση. Αὐτὴ κάνει πραγματικὰ μορφωμένον ἕναν ἄνθρωπο. Μετὰ ἔρχονται τὰ γράμματα. Γι’ αὐτὸ μπορεῖ νὰ εἶναι μορφωμένος ἕνας ἀγράμματος, καὶ ἄξεστος ἕνας ἐγγράμματος. Ὁ Ἐλύτης μιλοῦσε γιὰ «ξιπασμένη γνώση». Ἡ Παιδεία θὰ πρέπει νὰ στοχεύει ὄχι μόνον στὴν διάνοια τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλὰ καὶ στὴν ψυχή του. Ἔχουμε ἀνάγκη τὶς τυπικὲς γνώσεις, ἔχουμε ὅμως ἀνάγκη καὶ τὴν ἐσωτερικὴ καλλιέργεια. Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος ἔλεγε: «Παίδευσιν τῶν παρ’ ἡμῖν ἀγαθῶν εἶναι τὸ πρῶτον, οὐ ταύτην μόνον τὴν εὐγενεστέραν καὶ ἡμετέραν, ἀλλὰ καὶ τὴν ἔξωθεν» (Ἐπιτάφιος εἰς τὸν Μ. Βασίλειον). «Ἔξωθεν» εἶναι αὐτοὶ ποὺ συναντοῦμε σὲ συγγράμματα καὶ μὲ τὸν ὅρο «θύραθεν» (ἀπ’ ἔξω). Εἶναι ἡ ἀρχαία γραμματεία, ἡ λεγόμενη κλασικ...

 π. Δημητρίου Ν. Θεοδωροπούλου Διάγραμμα ὁμιλίας Δὲν γνωρίζουμε ἀπὸ ποῦ προέρχεται ἡ λέξη ἄρτος. Κάποιοι γλωσσολόγοι τὴν συνδέουν μὲ τὰ ρήματα: Ἀραρίσκω = συνάπτω, ἑνώνω, βάζω μαζί, ἐνσωματώνω κ.τ.ὅ. Ἀρτύω = καρυκεύω. Ἀρτίζω (ἄρτιος) = ἑτοιμάζω, παρασκευάζω. Οἱ περισσότεροι λαοὶ θεώρησαν τὸν ἄρτον ὡς εὐλογία Θεοῦ. Παροιμία: «Ὅλά ‘ναι ‘φάδια τσῆ κοιλιᾶς καὶ τὸ ψωμὶ στημόνι» (τὸ ψωμί, ποὺ στυλώνει τὸν ἄνθρωπο, εἶναι σὰν τὸ στημόνι στὸν ἀργαλειό, ἐνῷ οἱ ἄλλες τροφὲς εἶναι σὰν τὰ ὑφάδια). Ὁ ἄρτος περιεβλήθη μὲ ἱερότητα ἀπὸ τοὺς περισσοτέρους ἀνθρώπους. Συνδέθηκε καὶ μὲ λαϊκὲς δοξασίες (παραδείγματα). Ἀλλὰ καὶ μὲ πολλὲς δεισιδαιμονίες. Ἡ λέξη «ἄρτος» γιὰ πρώτη φορὰ στὴν Ἁγία Γραφή: «Ἐν ἱδρῶτι τοῦ προσώπου σου φαγῇ τὸν ἄρτον σου» (Γεν. γ΄ 19). Προφητικῶς ἐδῶ ἀναφέρεται ὁ ἄρτος. Στὸ Γενέσεως ιδ΄ 18 ὁ Μελχισεδὲκ προσφέρει ἄρτους καὶ οἴνον γιὰ νὰ στηριχθοῦν οἱ ἐξουθενωμένοι ἀπὸ τὸν πόλεμο ἄνδρες τοῦ Ἀβραάμ. Κάποιοι ἐκ τῶν Πατέρων καὶ ἐκκλησιαστικῶν συγγραφέων εἶδαν προτύπωση τοῦ μυστηρίου τ...

 π. Δημητρίου Ν. Θεοδωροπούλου Διάγραμμα ὁμιλίας Ἂς εἴμαστε καὶ λίγο ποιητές, ἔλεγε ὁ ἅγιος Πορφύριος, λίγο εὐαίσθητοι ἄνθρωποι. «Ἡ ἁπλωσιὰ τῆς ἀγάπης» εἶναι λόγια τοῦ ποιητῆ Pablo Neruda (ψευδώνυμο). Ἦταν Χιλιανὸς (1904-1973). Πῆρε Νόμπελ λογοτεχνίας τὸ 1971. Ἀπὸ κάποιους θεωρεῖται ὡς ὁ σπουδαιότερος ποιητὴς τοῦ 20οῦ αἰῶνος. Στίχους του μελοποίησε ὁ Μίκης Θεοδωράκης, ὁ ὁποῖος τὸν γνώρισε καὶ ἀπὸ κοντά.  Εἶναι αὐτὸς ποὺ εἶπε: «Μπορεῖς νὰ κόψεις ὅλα τὰ λουλούδια, ἀλλὰ δὲν μπορεῖς νὰ ἐμποδίσεις τὴν Ἄνοιξη νὰ ‘ρθεῖ»! Ἄνοιξη εἶναι ἡ ἐλπίδα. Θὰ συνδέσω τὸν Neruda μὲ τὸν δικό μας Ὀσυσσέα Ἐλύτη (1911-1996). Καὶ γι’ αὐτὸν «ἡ Ἄνοιξη ἀκριβή»: «Ἕνα τό χελιδόνι * κι ἡ Ἄνοιξη ἀκριβή». Λίγα χρόνια μετὰ τὸν Neruda πῆρε καὶ ὁ Ἐλύτης Νόμπελ λογοτεχνίας (1979). Εἶναι ὁ ποιητὴς τοῦ «ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ» (μελοποίησις Μ. Θεοδωράκης). Ὁ ποιητὴς ποὺ παρακαλεῖ τὸν Χριστὸ καὶ τὴν Παναγία γιὰ τὴν πατρίδα του κάνοντας ποίημα τὴν προσευχή του:  «Τῆς δικαιοσύνης ἥλιε νοητέ * καὶ μυρσίνη σὺ δοξαστική  Μή...

 π. Δημητρίου Ν. Θεοδωροπούλου Διάγραμμα ὁμιλίας Ὁ χρόνος ἀναφέρεται στὴν κατάσταση ποὺ ζοῦμε ἐμεῖς. Ὁ αἰὼν ἀναφέρεται στὴν κατάσταση ποὺ ζοῦν οἱ ἄγγελοι (αἰωνιότης). Ὑπάρχει καὶ μία τρίτη κατάσταση, ποὺ ὀνομάζεται ἀϊδιότης. Αὐτὴ ἀναφέρεται στὸ εἶναι τοῦ Θεοῦ. Ἡ λέξη ἀΐδιος (γράφεται καὶ ἀίδιος) παράγεται ἀπὸ τὸ ἀεὶ (πάντοτε) + ἐπίθημα –διος > ἀείδιος· καὶ μὲ ἀποβολὴ τοῦ -ε- > ἀΐδιος. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει μὲ τὸ αἴφνης + -ίδιος > αἰφνίδιος. Ἀΐδιος εἶναι ὁ παντοτινός. Ἡ σημασία αὐτὴ ταιριάζει ἀπόλυτα στὸν Θεό. Ὁ Θεὸς εἶναι ἀΐδιος ὡς παντοτινός· δὲν ἔχει ἀρχὴ καὶ τέλος, εἶναι ἀδημιούργητος, ἄκτιστος. Κάθε ἄλλη πραγματικότης εἶναι κτιστή, ποίημα τοῦ Θεοῦ (καὶ τὰ ὁρατὰ καὶ τὰ ἀόρατα, ἄγγελοι δηλαδή, ἄνθρωποι κ.λπ.). Ὅταν λέμε ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι ἀΐδιος, κυρίως καὶ προεχόντως ἐννοοῦμε ὅτι εἶναι ἄκτιστος. Ἄλλως, ἡ λέξη χρησιμοποιεῖται καὶ ὡς συνώνυμη πολλῶν ἄλλων (ἄληκτος, ἀτελεύτητος, ἀτέρμων, ἀέναος, ἀγήρως, διηνεκὴς κ.λπ.). Συνδέεται καταχρηστικῶς καὶ μὲ τὶς ἔννοιες τοῦ χρόνου...

 π. Δημητρίου Ν. Θεοδωροπούλου Διάγραμμα ὁμιλίας Λίγα ἀκόμη περὶ χρόνου. Κυκλικὸς καὶ γραμμικὸς χρόνος, σπειροειδὴς ροὴ τοῦ χρόνου. Ἡ ἔννοια τοῦ αἰῶνος. «Τὸ τοῦ αἰῶνος ὄνομα πολύσημόν ἐστι» (ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός, Ἔκδοσις ἀκριβὴς τῆς ὀρθοδόξου πίστεως, PG 94, 861B).  Οἱ ἑπτὰ αἰῶνες. Μετρητὸς (μετρήσιμος) ὁ παρὼν αἰών. Μὴ μετρητὸς αἰὼν ὁ μέλλων· ὁ ὁποῖος ὅμως εἶναι καὶ πρεσβύτερος τῆς ὁρατῆς δημιουργίας. Αὐτὸς θὰ διαδεχθεῖ τοὺς ἑπτὰ αἰῶνες. Λέγεται καὶ ὄγδοος αἰών. Λέγεται ἐπίσης καὶ ὀγδόη ἡμέρα. Τί σημαίνουν οἱ ἐκφράσεις «αἰῶνες αἰώνων» καὶ «αἰὼν αἰῶνος». Γιατί χρησμιμοποιοῦμε τὸν ὅρον αἰὼν ἄλλοτε στὸν ἑνικὸ καὶ ἄλλοτε στὸν πληθυντικὸ ἀριθμό;

 π. Δημητρίου Ν. Θεοδωροπούλου Διάγραμμα Ὁμιλίας Ὁ χρόνος πουθενὰ δὲν στέκεται. Τὸν κυνηγοῦμε καὶ διαρκῶς χάνεται, τραβῶντας μας στὴν φθορά. Μᾶς γερνάει κάθε μέρα, κάθε λεπτό. Καὶ μαζί μας γερνάει κι ἐκεῖνος. Τὸ ἴδιο καὶ ὁ χῶρος. Μόνος σταθερὸς καὶ ἀμετάβλητος μένει ὁ ἄχρονος Θεός, ὁ ποιητὴς τῶν αἰώνων, «ὁ καιροὺς καὶ χρόνους ἐν τῇ ἰδίᾳ ἐξουσίᾳ θέμενος». Γι’ αὐτὸ καὶ αὐτὸν μόνον λατρεύουμε, αὐτὸν προσκυνοῦμε. Ἔχει κάποια ἀξία ὁ χρόνος; Ἐξαρτᾶται πῶς θὰ τὸ δεῖ κανείς. Γιὰ τὸ καπιταλιστικὸ ἰδεῶδες «ὁ  χρόνος εἶναι χρῆμα». Γιὰ τοὺς Γνωστικοὺς καὶ ἄλλα φιλοσοφικὰ συστήματα, μυστικίζοντα θρησκευτικὰ ρεύματα κ.λπ., ὅσα συμβαίνουν μέσα στὸν χρόνο δὲν ἔχουν οὐσιαστικὸ νόημα. Τὰ συστήματα αὐτὰ προβάλλουν τὴν  νοσταλγία μιᾶς ἄχρονης αἰωνιότητος. Ἡ φιλοσοφία γενικῶς εἶναι ἀπαισιόδοξη ἀπέναντι στὸν χρόνο, τὸν συνδέει μὲ δυνάμεις ποὺ βρίσκονται ἔξω ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο, ὅπως εἶναι ἡ εἱμαρμένη. Ἡ εἰδωλολατρία, γιὰ νὰ τὸ γενικεύσουμε ἀκόμη περισσότερο, μᾶς καλεῖ, ἢ «τὰ δώσουμε ὅλα» ἢ νὰ δραπ...